Vanaf het allereerste begin van Sneek, de hoge rand tussen Noorderhorne en Zuidend, met als centrum de kerkterp had er uitbreiding plaats in drie richtingen, welke later de drie oudste espels vormden:
naar het oosten: Marktstraat.
naar het zuiden: Oude koemarkt
en het noorden: Wijde Noorderhorne – gedempte oude buitengracht, die nu Kruizebroederstraat heet.
1. Merkstreetster espel
De straten van het Merkstraatster espel zijn het oudst: de strook tussen de oeverwal (kerkterp) en (wat nu is) Schaapmarktplein. Daartoe behoorden:
Martiniplein, Nauwe N.Horne, Marktstraat, Galligastraat (Nz), Kl.Kerkstraat, Peperstraat, Vischmarkt (voor Troelstra ), Nieuwoord (=Leeuwenburg Noordzijde+ Schaapmarktplein,Westzijde),
2. Scharnster of Leeuwenburgster espel
Het tweede espel omvatte de uitbreiding naar het Zuidend+ (oude) Koemarkt (wat 2 grachten waren) en oorspronkelijk het Grootzand, voorzover bebouwd en dat was eerst alleen aan de westkant. Dit werd later een te groot gebied gevonden.
3. Nieuwe Geusen of Koornmerkster espel.
Dan het gebied aan de noordzijde v.d Marktstraat: de Noorderhorne, Neltjes/gracht/haven/zijl, de Pol (westzijde) t/m de Poortezijlen en de omgeving van (nu) Schaapmarktplein , de Burgstraten.
Langs Oude Koemarkt en Grootzand groeide de stad eerst verder in de richting van het Hoogend. En tijdelijk was het water vanaf de latere waterpoort via Singel, Poortezijlen en Pol de buitengracht.
Nieuwbouw buiten de grenzen van de eerste omgrachting, tot de omvang van de huidige binnenstad, bracht de indeling in nog drie espels mee.
naar zuidoost: “Nieuwstad” , het blok waar de zuiderkerk in staat,
wat er een stuk Grootzand bij kreeg.
naar oost: van Kleine Palen tot Kleinzand (Zz)
naar noordoost: omgeving Oosterdijk
Zolang er nog wallen zijn aan de buitenkant, woont langs het water praktisch niemand. Ook langs de Singel woonde aanvankelijk niemand; daar waren achtertuinen en de oude stadswal.
4. Grootzandster espel.
Het Grootzand had oorspronkelijk bij het Scharnster espel behoord, maar werd gevoegd bij het wat kleine Nieuwstad. Het omvatte daar nog (wat nu is) Hoogend, Kleine palen (zuid) .
5. Kleinzandster espel
Kleinzand (Zuidzijde) , Singel (oostzijde) tot Kleine Palen.
6. Dijkster of Colonels espel
Die dijk is dus de Oosterdijk. Daarbij hoorde nog De. Polle (O-zijde),en Kleinzand (deel v.d.Noordzijde)